مهریه ومطالبه آن

مَهر یا مهریه مالی است که مرد به هنگام ازدواج، برای پرداخت به زن بر عهده می‌گیرد. مهریه حق زن است و او می‌تواند بلافاصله پس از عقد آن را مطالبه کند، این حق پس از فوت زن به ورثه او می‌رسد و آنان می‌توانند آن را از مرد مطالبه کنند.

از جمله حقوق مالی که به موجب عقد ازدواج به زن تعلق می گیرد ، مهریه یا مهر می باشد. به موجب ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی : ” به مجرد عقد ، زن مالک مهر می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید “مگر اینکه مهریه عند الاستطاعه باشد . همانگونه که از این ماده مشخص می شود ، به محض اینکه عقد نکاح میان زوجین واقع شد ، زن مالک مهر می شود و هیچ چیز نمی تواند جلوی این مالکیت را بگیرد .

قانون ۱۱۰ سکه

برخلاف باورعمومی ، تمام مهریه تعیینی قابل مطالبه است و داستان ۱۱۰ سکه اینست که به موجب ماده ۲۲ از قانون حمایت خانواده، چنانچه مهریه تا ۱۱۰ سکه باشد مطابق مقررات قابل مطالبه و در صورت امتناع زوج از پرداخت آن مشمول ماده ۳ یعنی بازداشت میگردد ولی چنانچه مازاد بر ۱۱۰سکه یا معادل آن باشد ، مازاد ۱۱۰سکه هم قابل مطالبه است ولی قابلیت اعمال ماده ۳ یعن بازداشت را ندارد و فقط از اموال زوج تا آخر مهریه باید پرداخت شود ، نقدی یا اقساط .

مادهَ۲۲قانو ن حمایت خانواده

هرگاه مهریه در زمان وقوع عقد تا یکصد و ده سکّه تمام بهارآزادی یا معادل آن باشد، وصول آن مشمول مقررات ماده(۳) قانون اجرای محکومیت های مالی است. چنانچه مهریه، بیشتر از این میزان باشد در خصوص مازاد، فقط ملائت زوج ملاک پرداخت است. رعایت مقررات مربوط به محاسبه مهریه به نرخ روز کماکان الزامی است

مهریه یا عند المطالبه است یا عند الاستطاعه

برخلاف باور عموم  مردم  مطالبه مهریه مختص زمان طلاق نمیبا شد بلکه می توان آن را در طول زندگی مشترک نیز مطالبه کرد . به طور کلی مهریه به دو دسته مهریه عند المطالبه وعند الاستطاعه تقسیم میشود   الاستطاعه تقسیم بندی می گردد و عند

در مهریه عند المطالبه ، زوج می بایست به محض اینکه  زوجه مهریه اش را طلب کرد تماما و یکجا  آن را بپردازد اما در مهریه عند الاستطاعه  در صورت درخواست زوجه، مرد به قدر  استطاعت و توانایی  مالی ، باید پرداخت نماید منظور .از توانایی این است که زوج به هر میزان تمکن مالی بغیر از مسنثنیات دارد مکلف به پرداخت است

و زیاده براستطاعت و توانایی را تکلیفی ندارد و البته در طول زندگی مشترک باید به قدر توانایی پرداخت نماید.

اعسار چیست؟

معسر کسی است که به دلیل نداشتن مال و دارایی به غیر از مستثنیات دین یا در دسترس نبودن آن توانایی پرداخت بدهی های خود را ندارد . زمانی که دادگاه حکم به پرداخت مهریه صادر می کند ، زوج ( شوهر ) تا ۳۰ روز فرصت دارد که دادخواست اعسار خود از پرداخت مهریه را تقدیم دادگاه کند

در صورتی که زوج ظرف ۳۰ روز دادخواست اعسار خود را تقدیم دادگاه کرده باشد ، تا زمان تعیین تکلیف و بابت مهریه جلب و زندانی نخواهد شد ، در غیر این صورت امکان جلب او وجود دارد . اگر دادخواست اعسار توسط دادگاه رسیدگی و پذیرفته شود، به تناسب وضعیت مالی زوج ، یک پیش قسط و اقساط ماهیانه یا چند ماهه برای پرداخت مهریه مشخص می گردد

البته پیش قسط و اقساط باید به صورت منظم و کامل پرداخت شود وگرنه امکان جلب مدیون وجود دارد . نکته مهم دیگری که در مورد اعسار وجود دارد آن است که امکان توقیف مستثنیات دین برای پرداخت مهریه وجود ندارد اما مستثنیات دین چه مواردی را شامل می شود ؟

مستثنیات دین کدام است؟

مطابق مفاد ماده ۲۴ قانو حمایت خانواده ۱۳۹۴ که در حال حاضر اجرا میشود

ـ مستثنیات دین صرفاً شامل موارد زیر است:

الف ـ منزل مسکونی که عرفاً در شأن محکوم‌علیه در حالت اعسار او باشد.

ب ـ اثاثیه مورد نیاز زندگی که برای رفع حوائج ضروری محکوم‌علیه و افراد تحت تکفل وی لازم است.

ج ـ آذوقه موجود به قدر احتیاج محکوم‌علیه و افراد تحت تکفل وی برای مدتی که عرفاً آذوقه ذخیره می‌شود.

د ـ کتب و ابزار علمی و تحقیقاتی برای اهل علم و تحقیق متناسب با شأن آنها.

هـ ـ وسایل و ابزار کار کسبه، پیشه­وران، کشاورزان و سایر اشخاص که برای امرار معاش ضروری آنها و افراد تحت تکفلشان لازم است.

و ـ تلفن مورد نیاز مدیون.

ز ـ مبلغی که در ضمن عقد اجاره به مؤجر پرداخت می‌شود، مشروط بر اینکه پرداخت اجاره‌بها بدون آن موجب عسر و حرج گردد و عین مستأجره مورد نیاز مدیون بوده و بالاتر از شأن او نباشد.

تبصره ۱ ـ چنانچه منزل مسکونی محکومٌ‌علیه بیش از نیاز و شأن عرفی او در حالت اعسارش بوده و مال دیگری از وی در دسترس نباشد و مشارٌالیه حاضر به فروش منزل مسکونی خود تحت نظارت مرجع اجراء‌کننده رأی نباشد به تقاضای محکومٌ‌له( طلبکار) به وسیله مرجع اجراء کننده حکم با رعایت تشریفات قانونی به فروش رفته و مازاد بر قیمت منزل مناسب عرفی، صرف تأدیه دیون محکومٌ‌علیه( بدهکار) خواهد شد.

تبصره ۲ ـ چنانچه به حکم قانون مستثنیات دین تبدیل به عوض دیگری شده باشد، مانند اینکه مسکن به دلیل قرار گرفتن در طرح‌های عمرانی تبدیل به وجه گردد، یا در اثر از بین رفتن، عوضی دریافت شده باشد، وصول محکومٌ‌به از آن امکان پذیر است مگر اینکه محرز شود مدیون قصد تهیه موضوع نخستین( منزل اولیه) را دارد.

اضافه میگردد اتومبیل بجز برای اشخاصی که صرفا بوسیله آن امرار معاش میکنند ، جزئ مستثنیات دین نمیباشد.

چگونه مهریه خودرا مطالبه کنیم؟

مطالبه مهریه دو مرحله دارد.

۱ -کلیه بانوان که قصد مطالبه مهریه دارند  ابتدا باید به دفتر ازواج  خود – محلی که عقد ازدواج آنها ثبت شده است- مراجعه نمایند و تقاضای مطاابه مهریه نمایند.

پس از صدور اجرائیه از طریق همان دفتر، مراتب به اجرای اسناد رسمی اداره ثبت محل ارسال میگردد.

اداره ثبت پس از تشکیل پرونده اجرایی، نسبت به استعلام از اداره ثبت به جهت املاک زوج و نیز استعلام از بانک مرکزی نسبت به موجودی نقدی در تمام بانکهای کشور که متعلق به زوج است اقدام و تقیف مینماید .

وجوه نقدی مستقیما در یافت وبه حساب زوجه واریز میگرددو املاک توقیفی پی از تشریفات و عدم وصول اعتراض زوج ویا پس از رسیدگی به اعتراض زوج یا اشخاص ثالث ، به کارشناسی ارجاع و به مزایده گذاشته میشود .

پس از فروش ، هزینه های اجرایی کسر و الباقی به حساب معرفی شده زوجه واریز میگردد.

۲- چنانچه در اجرای ثبت مالی از زوج بدست نیاید یا اموال توقیفی کفاف مهریه را ننماید ، زوجه میتواند نسبت به مختومه شدن پرونده اجرایی اقدام و سپس از طریق دفتر خدمات الکترونیکی نسبت به ثبت دادخواست مطالبه مهریه یا مانده مهریه اقدام نماید تا از طریق دادگاه خانواده به آن رسیدگی شود .

مهر در عقد موقت

عقد موقت هم در قانون و هم در شرع ما وجود دارد، در این نوع ازدواج نیز دریافت و پرداخت و قوانین مهریه اصولی دارد که در برخی از موارد دعوای میان زوجین را تشکیل می‌دهد. شاید این جمله “مهرالمعلوم و مدت المعلوم” را شنیده باشید. این جمله بار حقوقی مشخص و مسلمی دارد. خانم هایی که ازدواج موقت کرده‌اند و تصمیم گرفته‌‌اند مهریه شان را از همسرشان بگیرند، می توانند این موضوع را مانند گرفتن مهریه در ازدواج‌های دائم پیگیری کنند

با این تفاوت که در ازدواج دائم، زن نسبت به نفقه هم حق دارد، اما در ازدواج موقت زن حق نفقه ندارد  ،مگر اینکه در صیغه‌ نامه‌اش شرط شده باشد. و البته در صورت فوت شوهر ، ارث هم نمیبرد.

نکته قابل توجه اینکه مطالبه مهریه در عقد موقت منوط به ثبت رسمی ازدواج است.